Dubey & Schaldenbrand – chronograf z podwójną wskazówką stopera

Chciałbym przybliżyć wam niezwykle ciekawą konstrukcję chronografu mechanicznego – tzw. „rattrapante”. Ten konkretny model pojawił się nie tak dawno na naszej partnerskiej grupie Stare zegarki / Vintage watches w kontekście dyskusji o zegarkach wyposażonych w „sekundnik z własnym włosem”.

Komplikacja „rattrapante” (źródło: IWC)

Zacznijmy od tego, czym jest wspomniany już „rattrapante” (franc. „rattraper”: doganiać). To nic innego, jak wariant komplikacji stopera w zegarku mechanicznym umożliwiająca pomiar dwóch odcinków czasu. Jest to możliwe, dzięki użyciu podwójnego sekundnika – jednego, który działa, jak w każdym innym chronografie, a drugi jest tzw. „wskazówką doganiającą”. Konstrukcja ta umożliwia pomiar międzyczasów, czyli dodatkowego czasu mierzonego obok pomiaru głównego. Wskazówka mierząca ten międzyczas może być zatrzymana w dowolnym momencie, podczas gdy druga zatrzymuje się po wyłączeniu stopera. Zerowanie pomiaru czasu dodatkowego powoduje „dogonienie” wskazówki czasu podstawowego i kontynuowanie dwóch pomiarów – stąd właśnie wzięła się nazwa stopera. Pierwszy mechanizm typu „rattrapante” został skonstruowany w XIX wieku przez Adolphe’a Nicole’a, a komplikacja nosiła miano „fly-back second”. Dopiero w latach 30. następnego wieku udało się zmieścić werk tego  typu w zegarku naręcznym.

Prezentowany zegarek został stworzony przez manufakturę Dubey & Schaldenbrand, którą w 1946 roku założyli Georges Dubey i René Schaldenbrand. Firma wielokrotnie przechodziła z rąk do rąk i po danych właścicielach pozostało już tylko nazwisko w nazwie marki.

Dubey & Schaldenbrand „Index Mobile” – chronograf z podwójnym sekundnikiem (źródło: horologium.com.au)

Pełna nazwa tego modelu to Index-Mobile split second chronograph. Zegarek był produkowany w latach 50. i 60. i był to flagowy model podwójnego chronografu sygnowany logiem Dubey & Schaldenbrand. Chronograf działa dokładnie tak, jak to opisaliśmy we wstępie, czyli pozwala na pomiar międzyczasów za pośrednictwem dodatkowej wskazówki sekundowej.

Kiedy przycisk koronki zostaje zwolniony, górna wskazówka sekundowa (doganiająca) jest przyciągana przez sprężynę do wskazówki dolnej (głównej).

Mechanizmy tego typu, ze względu na wysoki stopień komplikacji, nie należały i nie należą do popularnych. Index-Mobile jest unikatem i wyróżnia się na tle analogicznych konstrukcji specyficzną budową „wskazówki doganiającej”.

Pierwsze co rzuca się w oczy, nawet po pobieżnym spojrzeniu na tarczę, to spiralna sprężyna osadzona na osi sekundowej. Przypominająca swoim wyglądem włos balansowy, łączy dwie wskazówki sekundowe i umożliwia prawidłowe działanie funkcji „split second”. Pomiar międzyczasów jest możliwy za pośrednictwem koronki – jej wciśnięcie aktywuję funkcję.

Chronografy tego typu z mechanizmem in-house były produkowane przez Dubey & Schaldenbrand również później (w latach 70. i 80.), ale już na potrzeby innych marek.  W późnych latach 90. firma reaktywowała swój własny model podwójnego chronografu, ale już w oparciu o mechanizm Landeron 248 w wersji new old stock (pochodzący ze starych zapasów).