Narzędzia na dobry początek

Nawet uzbrojeni w najlepsze chęci i odpowiednią dawkę wiedzy nic nie zdziałamy bez odpowiedniego sprzętu. Jest to prawda uniwersalna i jak łatwo się domyśleć, sprawdza się również w świecie zegarków. Spróbujmy więc odpowiedzieć sobie na pytanie, jakie narzędzia będą nam potrzebne na start naszej przygody z zegarmistrzostwem i w jaki sposób najlepiej wejść w ich posiadanie.

W świecie idealnym zamówilibyśmy komplet narzędzi marki „Bergeon„… i po kłopocie 😉

Rozwiązanie to ma jednak dwie dość istotne wady, które dyskwalifikują je zupełnie. Po pierwsze musielibyśmy mieć na takie zakupy dobrych kilka tysięcy złotych, a po drugie zabieranie się do naprawy mechanizmów za kilkadziesiąt złotych (a na takich najlepiej ćwiczyć) zestawem najdroższych narzędzi nosi znamiona szaleństwa.

Od czego zatem powinniśmy zacząć? Tutaj może Was zdziwię… ale od zakupu zestawu narzędzi zegarmistrzowskich produkcji chińskiej za ok. 30 zł. Na co nam coś takiego? Otóż to będzie nasz dobry start! 🙂

W zestawie zapakowanym w byle jaki futerał znajdziemy kilkanaście „narzędzi„, które w znakomitej większości nadają się na śmietnik, ale nie uprzedzajmy faktów…
Zaczynamy od inwentaryzacji! Zostawiamy wkrętaki (pozbywamy się grotów), z litości możemy zostawić klucz uniwersalny do kopert (straszna tandeta i służy głównie do ich rysowania), możemy zostawić „kokos” (czyli imadełka do mocowania koperty). Szczypce/pincetę wyrzucamy w pierwszej kolejności i niech was nie podkusi korzystanie z nich! Używając ich w najlepszym wypadku zwichniecie sobie kciuk, a w najgorszym wystrzelicie w kosmos przypadkową część zegarka. Jedziemy dalej… Kolejne lądują w śmieciach gadżety do bransolet – wybijaki i przyrząd do ich skracania (straszna plastikowa tandeta). Na koniec pozbywamy się nożyka do podważania dekli, przyrządu do ściągania teleskopów, a futerał dajemy psu do zabawy… i gotowe! 🙂

Zestaw podstawowych narzędzi zegarmistrzowskich

Jak się już pewnie domyślacie, jakość narzędzi ma ogromne znaczenie. Owszem, zdarza się, że można zastąpić drogi szwajcarski sprzęt tanim chińskim zamiennikiem, ale takie sytuacje należą do rzadkości. Teraz pora na listę, w której dokładnie omówię, jakie narzędzie wybrać oraz gdzie i jak szukać oszczędności. Zestawienie będzie uporządkowane od najważniejszych, do tych mniej ważnych (moim zdaniem) zegarmistrzowskich sprzętów.

1. Pincety

Stare pincety zegarmistrzowskie

Podstawowe narzędzie pracy znacząco wpływające na komfort i powodzenie naszych zegarkowych przedsięwzięć. Muszą być idealnie spasowane, naostrzone i sprężyste. W przeciwnym razie drobne części będą fruwać po naszej pracowni, a w najlepszym wypadku chwytanie nimi czegokolwiek będzie dla udręką.Tutaj mamy dwa wyjścia – albo kupujemy pincetę od renomowanego producenta (np. Bergeon, ewentualnie tańszy Beco) lub dostajemy ją od zaprzyjaźnionego zegarmistrza – zdecydowanie najlepsza opcja, z której ja skorzystałem 😉 Tutaj ważna uwaga – warto polować na stare narzędzia zegarmistrzowskie! Nie dość, że będą jakościowo dużo lepsze, niż większość tego co jest dostępne na rynku, to są często pięknie wykonane i mają wartość historyczną.

2. Wkrętaki

Zestaw wkrętaków zegarmistrzowskich

Tutaj polecam dokupić do naszego zdemontowanego chińskiego zestawu fachowe groty (2-3 zł za sztukę w hurtowni zegarmistrzowskiej) oraz dwa kompletne wkrętaki o wymiarach 0,8 i 1,2 mm (pośredni 1 mm i większe będą w zestawie). Z mojego doświadczenia wynika, że najczęściej używane będą te 0,8 mm, 1 mm  i 1,2 mm. Pozostałe też się przydadzą, ale używać ich będziemy zdecydowanie rzadziej. Pamiętajcie o jednej bardzo ważnej rzeczy, a mianowicie o tym, że groty muszą być zawsze ostre i niewyszczerbione! Korzystanie z zaniedbanych wkrętaków to przepis na piękną katastrofę, w której zmasakrowane główki śrubek będą najmilszym doświadczeniem. Ostrzenie jest bardzo proste i wystarczy do tego papier ścierny (np. wodny 1200), ale to już osobny temat…

3. Podstawki pod mechanizm

Wiele osób używa imadeł, w których na sztywno mocuje werk. Ja osobiście wolę korzystać z zestawu specjalnych plastikowych krążków, których średnice dobieram w zależności od kalibry mechanizmu. Rozwiązanie to mam kilka zalet. Najważniejsza to taka, że nie musimy odkręcać imadła za każdym razem, jak chcemy obrócić mechanizm. Kolejna to fakt, że przy korzystaniu z podstawek nie będziemy używać tak dużej siły (np. przy dokręcaniu śrubek), jak przy mechanizmie zamontowanym w imadle – spada ryzyko, że coś uszkodzimy. Dodatkowo, w zestawie krążków jest sporo, więc możemy z nich korzystać równocześnie.

4. Lupy

Używanie lupy to sprawa indywidualna. Na początku będziecie z niej korzystać praktycznie cały czas. Gdy nabędziecie trochę więcej wprawy, będziecie jej potrzebować znacznie rzadziej.

Lupy zegarmistrzowskie

Ja używam głównie dwóch szkieł – jednego o powiększeniu x3, a drugiego x10. Pierwsze to „robocza” lupa, która przydaje się przy montażu, a druga używam sporadycznie – do „specjalnych poruszeń” – np przy operacjach na włosie balansu, sprawdzaniu czopów, kamieni nakrywkowych, etc. Uważajcie na duże powiększenia! Przy szkle x10 nie ma praktycznie żadnej głębi ostrości i łatwo „przestrzelić się” przy operowaniu pincetą lub wkrętakiem. Jeśli chodzi o zakup to jedyny wybór wart rozważenia to szkła mineralne versus hesalitowe (pleksi) – marka nie ma znaczenia.

5. Oliwiaki

O samej oliwie i smarowaniu mechanizmów pisałem już przy o okazji pierwszego czyszczenia zegarka. Trudno znaleźć alternatywę dla porządnych oliwiaków – trzeba je kupić i nie kombinować. Choćby dlatego, że nie jest to wielki wydatek i za kilkadziesiąt złotych kupicie komplet 5 sztuk sygnowanych logiem Bergeona.

Oliwiaki i pojemnik na oliwę

Dodatkowo przyda się też też roboczy „pojemnik na oliwię” – nie mam pomysłu jak to się fachowo nazywa… Ja swój dostałem od kolegi i jestem bardzo zadowolony. Pomijając wygodę, nie zanieczyścimy całego zapasu oliwy i przechowując ją w ekonomicznych „dawkach”, możemy ją szybko wymienić na nową.

6. Przyrządy do zdejmowania i zakładania wskazówek

Narzędzie do zdejmowania wskazówek – Bergeon Presto No.1

Tarcza to bardzo wrażliwe element każdego zegarka, tutaj najłatwiej wychodzą wszelkiego rodzaju niedociągnięcia, pośpiech i niedbałość. Zakładanie i zdejmowanie wskazówek tylko pozornie jest proste. W rzeczywistości trzeba uważać, żeby nie porysować tarczy, nie uszkodzić osi i samych wskazówek. Do zdejmowania tarczy konieczna jest podkładka zabezpieczająca – spokojnie można ją wykonać samodzielnie, najlepiej z kawałka sztywnej, ale cienkiej foli. Sam demontaż najlepiej wykonać korzystając z dedykowanych narzędzi. Tutaj ważna jest jakość, więc odradzam wszelkie wynalazki „made in China” oraz zabawy wkrętakami.

Z kolei jeśli chodzi o zakładanie to problem jakości jest marginalny, ponieważ nawet zwykłe chińskie narzędzie spełnią doskonale swoje zadanie. Potrzebujemy po prostu zwykłych plastikowych rurek/tulejek, a to nie jest żadne „rocket science„. Początkowo korzystałem z wytoczonych w mosiądzu tulejek z otworami różnej średnicy, które zamieniłem na wspomniane chińskie narzędzia (kosztują kilka złotych). Jako ciekawostkę mogę dodać, że zapakowane są w charakterystyczne żółte pudełka prawie identyczne, jak te od „Bergeona” 😉

Narzędzia na zakładania wskazówek

7. Guma zegarmistrzowska

„Last but not least” naszej listy narzędzi dla początkującego zegarnika! Ciężko ją kupić i jest dość droga, ale za to warto każdej złotówki. Guma zegarmistrzowska to gadżet wielofunkcyjny i może bardzo ułatwić wam życie. W pierwszej kolejności służy do zbierania z mechanizmu wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń (kurz, opiłki i inne śmieci), które lgną do niej jak przysłowiowe pszczoły do miodu. Poza tym, guma wchłania doskonale tłuszcze – możemy łatwo zdjąć nią nadmiar oliwy i np. ślady naszych palców. Na koniec pomoże nam przy „fruwających sprężynkach” – przy ich demontażu można przyczepić mały kawałek na jednym z końców – powinno pomóc!

Powyższe narzędzia powinny wam wystarczyć na początek zegarmistrzowskiej przygody. Sami z czasem dojdziecie , że czegoś wam brakuje… a jeśli nie, to warto zapoznać się z listą ze sprzętem uzupełniającym dla średnio-zaawansowanych 🙂 Powodzenia w naprawach!