Słownik zegarmistrzowski
słownik zegarmistrzowski

Wychwyt

(ang. escapement)

Kluczowy element w zegarze/zegarku mechanicznym, współpracujący z układem regulatora chodu. Ma do wykonania dwa podstawowe zadania: pierwsze to przekazanie energii zmagazynowanej w sprężynie napędowej poprzez przekładnie chodu do układu regulatora i utrzymanie go przy tym w ciągłym ruchu; drugie to powstrzymanie i zwolnienie ruchu przekładni o stały kąt obrotu w trakcie każdego wahnięcia regulatora.

Wychwyt szwajcarski

Zasada działania na przykładzie wychwytu szwajcarskiego

Najczęściej składa się z koła wychwytowego, które pobiera energię z przekładni chodu oraz z kotwicy (dwuramiennej dźwigni) współpracującej z regulatorem za pośrednictwem widełek. Wieniec koła wychwytowego składa się z zębów lub kołków, które zazębiają się z elementami kotwicy zwanymi paletami. Zęby te ześlizgują się kolejno po skośnych powierzchniach obu palet, wychylając odpowiednio kotwicę. Każde takie wahnięcie przekazuje impuls do regulatora umożliwiając jego nieprzerwaną pracę.

Wynalezienie lub udoskonalenie kolejnych wychwytów stanowiło często wyraźne cezury w historii zegarmistrzostwa. Ze względu na różnice konstrukcyjne wyróżniamy wiele ich typów. Niektóre z nich:

Wychwyt angielski – pierwszy swobodny wychwyt kotwicowy;

Wychwyt Brocota – Wychwyt kotwicowy stosowany w wahadłowych zegarach domowych. W zależności od kształtów zębów koła wychwytowego może być cofający lub spoczynkowy.

Wychwyt chronometrowy – stosowany w najdokładniejszych zegarach balansowych (głównie chronometrach okrętowych);

Wychwyt cylindrowy – wychwyt spoczynkowy, którego głównym elementem jest cylinder, na którym osadzony jest koło balansowe z włosem – dawniej popularny w zegarkach kieszonkowych;

Wychwyt Grahama – wychwyt spoczynkowy kotwicowy stosowanych w precyzyjnych zegarach wahadłowych;

Wychwyt Harissona – jedne z pierwszych wychwytów swobodnie ciążeniowych do zegarów wahadłowych;

Wychwyt kołkowy – wychwyt swobodny kotwicowy do zegarów balansowych, rolę palet pełnią cieńcie metalowe kołki kotwicy, swoją popularność zawdzięcza  prostej konstrukcji i niskich kosztach produkcji;

Wychwyt podwójny (duplex) – wychwyt spoczynkowy do mechanizmów balansowych, nazwa pochodzi od dwóch kół wychwytowych, później połączonych w jedno, balans otrzymuje impuls od przerzutnik tylko podczas wahnięcia w jedną stronę;

Wychwyt Rieflera – wychwyt sprężynowy do precyzyjnych zegarów wahadłowych, wyposażony w dwa koła ( spoczynkowe i impulsowe) oraz palety agatowe w kształcie kołków osadzone na kotwicy;

Wychwyt Roskopfowy – odmiana wychwytu kołkowego, również stosowana w tanich zegarkach;

Wychwyt szpindlowy (wrzecionowy) – pierwszy i stosowany najdłużej w zegarach mechanicznych, przez kilkaset lat jego regulatorem był kolebnik, potem wahadło i balans, tzw. szpindel to wrzeciono zawieszone na strunie lub sznurku;

Wychwyt szwajcarski – wychwyt swobodny kotwicowy, obecnie najpopularniejszy, a wcześniej używany w droższych konstrukcjach, wyewoluował z wychwytu angielskiego.

Udostępnij
  • słownik zegarmistrzowski
    Słownik zegarmistrzowski

    Wychwyt

    (ang. escapement) Kluczowy element w zegarze/zegarku mechanicznym, współpracujący z układem regulatora chodu. Ma do wykonania dwa podstawowe zadania: pierwsze to przekazanie energii ...
Zobacz więcej
  • słownik zegarmistrzowski
    Słownik zegarmistrzowski

    Wychwyt virgule

    (ang. hook escapement) Wychwyt ten, czasami nazywany hakowym, został prawdopodobnie wynaleziony przez braci Lepaute (Jean-André Lepaute i Jean-Baptiste Lepaute) w 1767 ...
  • słownik zegarmistrzowski
    Słownik zegarmistrzowski

    Beat error

    „Beat error” to niesymetryczna pracy koła balansowego, konretnie jest to asymetria palca przerzutnika względem widełek kotwicy wychwytu.
  • słownik zegarmistrzowski
    Słownik zegarmistrzowski

    Repetier

    (ang. repeater) Repetier zegarkowy to zegarek powtarzający wybijanie godzin, kwadransów i minut po każdorazowym włączeniu mechanizmu bicia. Funkcja może być aktywowana w ...
Więcej w Słownik zegarmistrzowski

Zostaw odpowiedź

Twój adres email nie zostanie opublikowany.Wymagane pola są oznaczone *

Zobacz też

Książki o zegarmistrzostwie

Każdy, kto pragnie zgłębiać tajniki zegarmistrzostwa musi w ...

Facebook

Oficjalni partnerzy

Czasocholicy Stare zegarki / Vintage watches

Producenci zegarków

Steinhart
TAG Heuer
G. Gerlach
Omega
Orient
Xiccor
Seiko
Maurice Lacroix
Patek Philippe
Roamer
Balticus
Victorinox
Breitling
Junghans
Tissot
Błonie
Oris

Słownik zegarmistrzowski

słownik zegarmistrzowski

Wychwyt virgule

słownik zegarmistrzowski

Beat error

słownik zegarmistrzowski

Repetier

słownik zegarmistrzowski

Rattrapante

słownik zegarmistrzowski

Pare-chute

słownik zegarmistrzowski

Wychwyt podwójny (duplex)